Af van afval: Boodschappen en verpakkingen

Zo'n 8 jaar geleden begon ik me flink te ergeren aan onze afvalbak, die met een gezin van 5 voortdurend vol zat. In deze periode zag ik voor het eerst het werk van Chris Jordan Midway en de film Plastic Planet van Werner Boote en we besloten actie te ondernemen.  Onze eerste stapjes zetten we in eigen buurt.  We gingen op zoek naar lokale (bio)boeren waar we zonder verpakking  boodschappen konden doen.  Zo waren we vertrokken, op een lange weg. Er kwam wat denk- en zoekwerk bij kijken om het roer om te gooien en verpakkingen en plastic zo veel mogelijk te bannen.  Gelukkig moeten we het warm water niet uitvinden en is er  het internet boordevol nuttige informatie en tips. Regelmatig trekt er toch eens iemand aan mijn mouw met de vraag hoe ik dat aanpak. Dus voilà onze tips.

1. De boodschappen

Alles begint bij de boodschappen, wat je je keuken binnenbrengt komt ook ergens vandaan en zit jammer genoeg vaak flink verpakt. Bio komkommers met een plastic jasje aan, je kent ze wel en je hebt er je misschien ook al vragen bij gesteld. Zero-waste boodschappen doen, betekent dat je zelf je bokalen, je potjes, je zakjes meeneemt en lokaal op zoek gaat naar bulk. Als je de kiest voor die korte keten is er minder transport en tijd nodig, zodat overbodige verpakkingen ook eerder weggelaten kunnen worden. Supermarkten passen doorgaans niet zo goed in dit verhaal. Hier in de Kempen kom ik na wat speurwerk toch ook aan mijn trekken, wat verpakkingsvrij boodschappen doen betreft. Zelfs zonder die andere principes "lokaal", "bio", "fairtrade" volledig te verloochenen. Ik word niet meer scheef bekeken als ik op deze plekken met mijn stoffen zakjes en mijn bokaaltjes aan kom zetten : 

• Onze eigen moestuin en die van mijn ouders

• Hoevewinkeltjes allerhande. Wij wonen nogal landelijk en hebben heel wat lokale boeren met hoevewinkeltjes in de buurt.

• De groentepakketten van  "de Bio-hoeve"

• De lokale markt, waar vooral de Marokkanen van de notenkraam en de kleine lokale boertjes mijn beste vrienden zijn.

• Samentuin en zelfoogsttuin.  De dichtstbijzijnde is "Het mosterdzaadje" en "Samentuin Warmoes"

• Overal waar producten in bulk te koop zijn. Ik hou mijn ogen wijd open en ontdek steeds weer nieuwe plekjes waar ik etenswaren in bulk vind. 

• Ik haal rijst, muesli, pasta, bulgur, maar ook veel andere etenswaren bij de verpakkingsloze winkel.  De dichtstbijzijnde is de De Verswinkel. Af en toe kom ik eens in Leuven of Antwerpen, dat combineer ik dan met boodschappen in Content of Robuust. Die winkels zijn  het walhalla, want daar moet ik geen toegevingen doen: verpakkingsloos, én bio, én lokaal én fairtrade. Hopelijk openen er snel meer filialen dichter bij huis.

• De bio-planet. Daar zijn vooral groente en fruit zonder verpakking te vinden en je kan er ook heel wat leeggoed terug binnenbrengen.  Het blijft echter een grote keten en jammer genoeg zijn de meeste producten daar wel nog in plastic verpakt. Hopelijk komt daar nog verandering in.

• Kleine kruideniers hebben ook vaak producten in bulk in de aanbieding.

• De wereldwinkel : niet echt verpakkingsvrij wel fair-trade en de flessen van het sap kan je bijvoorbeeld wel terugbrengen.

• De ambachtelijke bakker, waar ik met mijn herbruikbare zak een ongesneden brood koop.

• De frituur op de hoek. We nemen onze eigen potten en doosjes mee als zin hebben in snelle vettige kost.

Ik neem steeds een set stoffen zakjes en netjes mee als ik de deur uitga, die liggen in de keuken binnen handbereik. Tijdens mijn boodschappenuitjes stop ik ook bokalen in mijn tas, waar ik dan alvast het gewicht op noteer met een stift. In de keuken en de voorraadkamer vul ik alles in grote glazen bokalen. Dat is superhandig, want je ziet meteen wat er bijna op is en wat je dus ook op je boodschappenlijstje moet zetten 

Dat boodschappenlijstje is cruciaal.  Daarop staat in verschillende kolommen wat er waar gehaald moet worden en het wordt nauwgezet bijgehouden. Vaak krijg ik de vraag : "verspil je dan niet ontzettend veel tijd met boodschappen doen". Eerlijk? In het begin wel, dan zoek je vooral uit waar je wat best kan halen, maar na een tijdje weet je dat precies en heb je je boodschappensysteem uitgedokterd. Bovendien combineer ik boodschappen altijd met andere uitstapjes. Als ik ergens naartoe moet waar 1 van mijn boodschappenadresjes in de buurt is, stop ik daar om mijn boodschappen te doen. Zo heb ik het gevoel dat ik nu net minder tijd besteed aan boodschappen. Boodschappen doen is trouwens veel fijner zo. Nu vermijd ik drukke winkelcentra maar ga ik gezellig naar de markt, waar ik afspreek met een vriend of vriendin om een koffie drinken voor ik mijn  baantjes ga zwemmen in het zwembad vlakbij. 

2. De verpakking

Ik ben nogal streng geworden wat plastic en kunststof betreft. Verpakkingen uit papier of glas komen er soms wel nog in. Mijn doel is: zo weinig mogelijk verpakking en zo weinig mogelijk plastic in huis halen. Dat betekent wel dat je voedsel en dranken vaak zelf moet maken met pure basisproducten. Voordeel: dat is gezonder en je weet precies wat er in je maaltijd zit. Het nadeel: het is tijdrovender. Ik kook gelukkig nogal graag, dus ik vind dat nadeel niet zo problematisch. 

Glazen bokalen hou ik bij en hergebruik ik. Ze staan in de voorraadkamer, in de ijskast en zelfs in de diepvries. Enkel voor het eten van de studenten gebruik ik nog tupperwaredoosjes. Kunststof en eten bewaren of opwarmen zijn niet zo'n goede combinatie. Wist je dat er heel wat schadelijke stoffen in je voeding lekken op die manier? Meer daarover lees je  hier. Invriezen doe ik in glas of stof. In glas? Ja dat lukt prima, je moet er alleen voor zorgen dat je je bokaal niet helemaal vol doet, maar slechts voor 3/4de vult. De inhoud kan namelijk nog zwellen. Neem op tijd het eten uit de diepvries, zodat het geleidelijk aan kan ontdooien.

3. Afval

In onze keukenkast staat 1 hele grote glazen bokaal, daarin stoppen we onze restafval. Momenteel vullen we met 5 personen ongeveer 1 bokaal restafval per maand. Daarnaast hebben we nog papier in de papiercontainer en een blauwe zak die ook steeds minder vaak buitengezet moet worden. Het voordeel van zo'n bokaal is dat je meteen ziet wat er nog inzit en dat stemt telkens weer tot nadenken.  Onze restafvalbokaal raakt elke maand gevuld, dus er blijftruimte voor verbetering. Even een overzichtje van grotere verpakkingen, die er nog in belanden:

chipsverpakkingen

Als iedereen hier op vrijdagavond thuiskomt, komen de drankjes en hapjes op tafel. Vaak heb ik zoute nootjes of lijfjes in huis, die ik zonder verpakking van de markt meebreng en ik ook weet wel dat je ook chips zelf kan bakken. Maar kom, het is weekend en dat moet gevierd worden. Snel een flinke zak chips opentrekken, daar kunnen we vaak toch niet weerstaan.

koekjesverpakkingen.

Meestal bak ik 1 keer per week wat zoetigheid om mee te nemen of ik koop koekjes of wafels zonder verpakking op de markt of in de verpakkingsvrije winkel. Maar toch wandelt er wel eens een pak oreo's of lotus speculaasjes binnen.

verpakkingen van tofu, seitan, tempeh.

Het is best haalbaar om vlees en kaas zonder verpakking in huis te halen. In steeds meer winkels mag je je eigen doosje meenemen en laten vullen. Omdat we hoofdzakelijk vegan eten, staan er hier veel peulen en vleesvervangers zoals Tempeh, tofu en seitan op het menu en die laatsten zijn hier in de buurt niet makkelijk zonder plastic verpakking te vinden. Vegan burgers en falafel maken we meestal wel zelf. Voorlopig ben ik er nog niet aan toegekomen om ook tofu, seitan en tempeh zelf te maken. Dat is nog een project op mijn experimenteerlijst.

botervlootjes

We smeren graag een laagje plantaardige boter op onze boterham, maar die vinden we voorlopig enkel in plastic vlootjes. Ook dat probeerde ik al zelf te maken, maar dat smaakte niet zo geweldig. Wie goede alternatieven weet: voor de dag ermee!

Wil je meer weten over onze afvalqueeste?

Kom dan zeker eens luisteren tijdens 1 van de volgende lezingen.

"Af van Afval"

Lezingen najaar:

15 september 2018 - Bibliotheek Geel

12 oktober 2018 - Getouw Mol - Transitie Mol en Balen

18 oktober 2018 - Bibliotheek Eersel

8 november 2018 - KVLV Dessel